De Europese Commissie heeft haar strengste richtlijnen ooit aangekondigd ter bestrijding van de illegale handel in ivoor. De Europese Unie (EU) is één van de grootste exporteurs van legaal ivoor van olifanten.
Hoewel de nieuwe richtlijnen geen algeheel verbod vormen, beperken ze de interne handel in ivoor in sterke mate. Dit is een belangrijke mijlpaal voor de EU om de slachting van duizenden olifanten per jaar door stropers tegen te gaan.
De aanwezigheid van legale, lokale ivoormarkten in de EU bood criminelen tot nu toe een dekmantel voor illegale handel. De legale handel is verbonden aan historische voorraden binnen Europa (het resultaat van voormalige koloniale banden), een groeiende vraag naar ivoor in Azië, en meer.
Wat betekenen zulke strenge nieuwe richtlijnen daadwerkelijk voor olifanten, mensen en hun leefgebieden in de savannes en bossen van Afrika en Azië? We zetten het op een rijtje.
Olifanten verdwijnen in een alarmerend tempo
Overal ter wereld worden dieren gedood voor hun lichaamsdelen, of gevangen en levend te koop aangeboden in de illegale markt voor wilde dieren. Het is een wrede, gevaarlijke en helaas ook winstgevende criminele handel. Regelgeving en handhaving zijn vaak niet consequent, en er zijn vele mazen in de wet.
Soorten sterven 100 keer sneller uit dan zonder menselijke invloed het geval zou zijn, en directe exploitatie is één van de belangrijkste oorzaken. Zonder snelle en omvangrijke actie kunnen bijvoorbeeld Afrikaanse olifanten binnen één generatie tot uitsterven worden gestroopt.
Olifanten zijn bijzonder intelligente, sociale dieren die rouwen om hun doden en wekenlang waken bij familieleden die zijn overleden. Uit onderzoek blijkt dat het doden van één olifant effect heeft op alle overlevenden en de grotere olifantengemeenschap, en langdurig emotioneel en sociaal leed met zich meebrengt.
Olifanten zijn een sleutelsoort: ze leveren een essentiële bijdrage aan de ecosystemen waarin ze leven. Het verlies van olifantenpopulaties en de beperking van hun migratiegebieden heeft ook impact op kleinere diersoorten, op mensen, op het land dat we samen delen, en op ons klimaat.
Het einde van de handel in ivoor – zowel legaal als illegaal – zal de stroperij in grote mate terugdringen, zodat de soort weer kan opleven.
Wat hiervoor nodig is
Om olifanten te beschermen tegen bedreigingen en ruimte te bewaren waarin ze zich vrij kunnen bewegen, zodat hun soort kan overleven, is een nieuwe aanpak nodig met gerichte en opschaalbare actie. Hiervoor werken we bij iedere stap samen met lokale gemeenschappen en met onze partners.
Ten eerste geven we zeggenschap aan gemeenschappen. We schalen ons bewezen partnerschapsmodel met gemeenschappen op, om meer land als leefgebied voor wild te huren en zeker te stellen. Ook bieden we beurzen aan om activiteiten te ondersteunen waarmee mensen een inkomen kunnen verdienen. We werken samen met gemeenschappen aan het beheer van natuurlijke middelen met het oog op een gezond ecosysteem, en als basis voor een duurzame economie.
Eén van onze belangrijkste activiteiten: we ondersteunen rangers en teams met scouts vanuit de gemeenschap. Rangers hebben training nodig, maar ook onderkomens en voorraden voor in het veld, voertuigen voor patrouilles van beschermde gebieden en bufferzones, en materiaal om wilde dieren te beschermen tegen stropers. Om meer land te kunnen patrouilleren, zijn meer rangers nodig, met meer mensen in het veld.
In totaal ondersteunen we 454 rangers in onze werklocaties in Afrika.
Het IFAW-project in de grensregio tussen Malawi en Zambia ondersteunt 92 wildlife rangers in Kasungu National Park, waaronder 12 vrouwen. Over de grens, in Lukusuzi National Park en Luambe National Park in Zambia, ondersteunen we nog eens 86 rangers, inclusief zeven vrouwelijke scouts uit de gemeenschap en 2 wildlife rangers. Samen beschermen ze een gigantisch landschap van ruim 7.000 vierkante kilometer.
Verder naar het zuiden ondersteunen we 176 wildlife rangers in Hwange National Park in Zimbabwe. En in het IFAW-Wild is Life Panda Masuie Release project werken 16 rangers voor het bosbeheer, met vier scouts uit de gemeenschap.
Bewijs dat onze aanpak werkt
76% van de Afrikaanse olifanten heeft leefgebieden die over nationale grenzen heen gaan. Daarom werkt IFAW als partner met Kenya Wildlife Service (KWS), Malawi Department of National Parks and Wildlife, en Zimbabwe Parks and Wildlife Management Authority (ZimParks) om landschappen, dieren en gemeenschappen te beschermen.
De afgelopen jaren hebben we in Kenia een drastische daling van stroperij kunnen zien, met betere bestaansmiddelen voor mensen en bescherming van essentiële landschappen tegen ontwikkeling. In 2020 zijn er in heel Kenia slechts 11 olifanten gedood door stropers. In 2013 waren dat er nog 386. De ondersteuning van IFAW – samen met anderen – aan de KWS in Amboseli en Tsavo heeft bijgedragen aan dit succes.
Het is ons doel om deze bewezen methode uit te breiden of te dupliceren voor de gemeenschapsgebieden tussen Tsavo en Amboseli, naar de grens met Tanzania. We begrijpen dat het wild in dit soort grenslandschappen aan de ene kant unieke uitdagingen ervaart voor haar veiligheid, maar aan de andere kant is er ook de hoop dat we meer ruimte kunnen verzekeren waarin wild vrij rond kan lopen.
Ook in het grensgebied tussen Malawi en Zambia kunnen stropers gemakkelijk de grens oversteken om autoriteiten te ontvluchten.In 2017 heeft de overheid hier samengewerkt met IFAW om een taskforce op te zetten die grensoverschrijdend kon werken aan de bestrijding van wildlifecriminaliteit en smokkel, met dank aan het eerdere succes van IFAW en financiering door USAID. We hebben samengewerkt met de lokale gemeenschappen om banen te creëren die direct en indirect bijdragen aan de bescherming van olifanten. In plaats van op olifanten te jagen, krijgen mensen de kans om een rangertraining te volgen, parkvoertuigen te onderhouden of rangeruniformen te naaien. Voordat er in Kasungu speciale eenheden opgezet werden om stroperij tegen te gaan, werden er in het park iedere maand 4 of 5 olifanten gedood. Na de oprichting van de speciale eenheden werd in een heel jaar slechts één olifant het slachtoffer van stroperij.
Zimbabwe heeft de op één na grootse olifantenpopulatie ter wereld, met 83.000 dieren. Het partnerschap van IFAW met ZimParks ondersteunt het behoud van beschermde gebieden in het ecosysteem van Hwange-Matetsi-Zambezi. Dit is onderdeel van een enorm, grensoverschrijdend beschermd gebied tussen vijf landen. We maken het leven veiliger voor olifanten en andere wilde dieren door rangers de middelen te bieden die ze nodig hebben om stroperij effectief te bestrijden, door de infrastructuur in het park te verbeteren en door projecten op te zetten die bestaansmiddelen en bescherming bieden aan mensen zonder dat ze ten koste gaan van wilde dieren.
Ons werk moet doorgaan
Populaties van wilde dieren zijn sinds 1970 meer dan gehalveerd, terwijl het aantal mensen op aarde verdubbeld is. Slechts vijf keer eerder in het bestaan van onze planeet zijn zoveel soorten en zoveel biodiversiteit zo snel verloren gegaan. De laatste keer dat dit gebeurde, zijn de dinosaurussen uitgestorven.
Ons doel bij IFAW is en blijft de bescherming en onderlinge verbinding van essentiële leefgebieden voor olifanten en andere wilde dieren, terwijl we doordacht bijdragen aan meer welzijn voor mensen. De bedreigingen door stroperij en illegale handel in wilde dieren, de versplintering van leefgebieden, conflicten tussen mensen en dieren en klimaatverandering: het zijn allemaal factoren die het leven voor olifanten moeilijker maken. Wij zien een direct verband tussen sociale rechtvaardigheid en milieurechtvaardigheid, en de gezondheid van de dieren met wie we onze planeet delen.
De aankondiging van de EU had er al veel eerder moeten zijn.De nieuwe regelgeving is van essentieel belang, maar de uitvoering en handhaving vraagt om meer inzet van alle betrokken partijen. Nog belangrijker: de EU moet ook investeren in alternatieve bestaansmogelijkheden voor inheemse volkeren en lokale gemeenschappen, die samen kunnen gaan met het leven van wilde dieren. We moeten blijven handelen in het belang van wilde dieren – snel, en wereldwijd. Dit is van essentieel belang als we olifanten en andere wilde dieren willen beschermen voor toekomstige generaties.
– James Isiche, Regionaal Directeur voor Oost-Afrika, IFAW
